Thành phần môi trường phải được quan trắc bao gồm những gì?

Trong bối cảnh các hoạt động sản xuất, kinh doanh và sinh hoạt ngày càng tác động mạnh mẽ đến môi trường, việc quan trắc môi trường không chỉ là yêu cầu pháp lý mà còn là công cụ quan trọng giúp doanh nghiệp quản lý rủi ro, đảm bảo phát triển bền vững. Nếu như trước đây, nhiều đơn vị chỉ quan tâm đến xử lý chất thải thì nay, Nhà nước đã quy định rõ ràng về thành phần môi trường phải được quan trắc bao gồm những gì để đảm bảo đánh giá tổng thể và khách quan.

Quan trắc không chỉ để “đối phó” với cơ quan quản lý mà còn giúp doanh nghiệp kịp thời phát hiện vấn đề, điều chỉnh hệ thống xử lý, bảo vệ uy tín thương hiệu và giảm thiểu chi phí phát sinh trong dài hạn.

Thành phần môi trường là gì?

Thành phần môi trường có thể hiểu là các yếu tố cấu thành nên môi trường tự nhiên và môi trường nhân tạo, có thể bị tác động bởi hoạt động của con người và ngược lại. Chúng bao gồm nước, không khí, đất, sinh vật, tiếng ồn… Tùy vào tính chất của dự án và yêu cầu quản lý, doanh nghiệp cần tiến hành quan trắc một hoặc nhiều thành phần khác nhau.

Thành phần môi trường phải được quan trắc bao gồm

 Nước mặt

Nước mặt (ao, hồ, sông, suối, kênh rạch) là nơi tiếp nhận trực tiếp nước thải từ sản xuất và sinh hoạt. Quan trắc nước mặt giúp:

• Đánh giá mức độ ô nhiễm hữu cơ, vô cơ, kim loại nặng, vi sinh.
• Xác định khả năng tự làm sạch của nguồn nước.
• Kiểm soát rủi ro đối với hệ sinh thái thủy sinh và sức khỏe cộng đồng.

 Nước ngầm

Nguồn nước ngầm là tài nguyên quý giá cho sinh hoạt và sản xuất. Tuy nhiên, khai thác không hợp lý hoặc ô nhiễm từ bề mặt có thể làm suy giảm chất lượng. Quan trắc nước ngầm thường tập trung vào:

• Độ pH, độ cứng, kim loại nặng.
• Các hợp chất hữu cơ, hợp chất chứa Nitơ.
• Các chỉ số vi sinh có thể ảnh hưởng đến an toàn nước uống.

 Nước thải

Nước thải là thành phần quan trọng nhất trong hầu hết các hoạt động quan trắc của doanh nghiệp. Việc theo dõi giúp:

• Đảm bảo hệ thống xử lý vận hành hiệu quả.
• Đáp ứng quy chuẩn quốc gia (QCVN) trước khi xả thải.
• Hạn chế nguy cơ bị xử phạt hành chính.

 Không khí xung quanh và khí thải công nghiệp

Chất lượng không khí là vấn đề toàn cầu. Với doanh nghiệp, việc quan trắc tập trung vào:

• Không khí xung quanh: Bụi PM2.5, PM10, SO2, NO2, CO, O3…
• Khí thải công nghiệp: Bụi, khí độc hại phát sinh từ quá trình đốt, sản xuất.

Quan trắc giúp doanh nghiệp đánh giá mức phát thải, từ đó điều chỉnh công nghệ xử lý phù hợp.

 Đất và trầm tích

Đất và trầm tích có thể tích lũy chất ô nhiễm từ khí thải, nước thải, chất thải rắn. Các chỉ tiêu thường được phân tích gồm:

• Kim loại nặng (As, Pb, Cd, Hg…).
• Hóa chất bảo vệ thực vật tồn dư.
• Dầu mỡ khoáng, hợp chất hữu cơ khó phân hủy.

Tiếng ồn và độ rung

Hoạt động của nhà máy, khu công nghiệp dễ phát sinh tiếng ồn, độ rung vượt ngưỡng cho phép, ảnh hưởng đến sức khỏe người lao động và cộng đồng xung quanh. Quan trắc giúp xác định vị trí, nguồn phát sinh và đưa ra biện pháp kiểm soát.

Chất thải rắn, chất thải nguy hại

Bên cạnh nước thải và khí thải, chất thải rắn và chất thải nguy hại cũng phải được quản lý và quan trắc. Bao gồm:

• Khối lượng phát sinh.
• Thành phần nguy hại (dầu, dung môi, kim loại nặng).
• Phương án lưu giữ, vận chuyển, xử lý theo quy định.

Đa dạng sinh học (nếu có yêu cầu đặc thù)

Với một số dự án gần khu bảo tồn thiên nhiên, rừng ngập mặn, vùng đất ngập nước… cơ quan quản lý có thể yêu cầu quan trắc đa dạng sinh học. Việc này nhằm:

• Ghi nhận sự thay đổi về số lượng, thành phần loài.
• Đánh giá tác động đến hệ sinh thái tự nhiên.

Tần suất và phương pháp quan trắc từng thành phần

Mỗi thành phần có quy định tần suất quan trắc khác nhau. Ví dụ:

• Nước thải: tối thiểu 3 tháng/lần hoặc theo yêu cầu của giấy phép môi trường.
• Không khí xung quanh: 2 lần/năm.
• Tiếng ồn, độ rung: định kỳ 2 lần/năm.
• Chất thải nguy hại: quan trắc trong quá trình lưu giữ và xử lý.

Phương pháp quan trắc phải tuân thủ các tiêu chuẩn Việt Nam (TCVN), quy chuẩn kỹ thuật quốc gia (QCVN) và hướng dẫn của Bộ Tài nguyên & Môi trường.

Ý nghĩa của việc quan trắc đầy đủ các thành phần môi trường

• Đối với doanh nghiệp: Giúp tuân thủ pháp luật, giảm thiểu nguy cơ xử phạt, tối ưu chi phí xử lý, bảo vệ hình ảnh và thương hiệu.
• Đối với cộng đồng: Đảm bảo môi trường sống trong lành, giảm thiểu các tác động tiêu cực đến sức khỏe.
• Đối với Nhà nước: Cung cấp dữ liệu quan trọng phục vụ công tác quản lý, hoạch định chính sách.

Dịch vụ quan trắc & giải pháp môi trường từ ENCO

Với kinh nghiệm nhiều năm trong lĩnh vực môi trường, Công ty TNHH Môi Trường ENCO cung cấp giải pháp toàn diện:

• Tư vấn pháp lý môi trường: Lập hồ sơ môi trường, báo cáo định kỳ, đánh giá tác động môi trường.
• Thiết kế – thi công hệ thống xử lý: Nước thải, khí thải, nước cấp.
• Cung cấp thiết bị, hóa chất xử lý môi trường: Đảm bảo công nghệ hiện đại, hiệu quả, tối ưu chi phí.
• Đồng hành cùng doanh nghiệp trong quá trình quản lý và cải thiện môi trường.

👉 Nếu doanh nghiệp của bạn đang quan tâm đến thành phần môi trường phải được quan trắc bao gồm những gì, hãy liên hệ ngay với ENCO để được tư vấn và hỗ trợ chi tiết: