Sóng nhiệt, lũ lụt xảy ra ở nhiều nơi: WMO hối thúc hành động

(TN&MT) - Tổ chức Khí tượng Thế giới (WMO) vừa cho biết nhiệt độ cao kỷ lục đang nhấn chìm phần lớn khu vực Bắc bán cầu, trong khi lũ lụt tàn khốc do lượng mưa không ngừng gây ra đã làm gián đoạn cuộc sống và sinh kế, nhấn mạnh nhu cầu cấp thiết phải có nhiều hành động ứng phó với khí hậu hơn.

Hiểm họa từ sóng nhiệt

Theo WMO, tháng 6 chứng kiến nhiệt độ trung bình toàn cầu nóng nhất được ghi nhận và các đợt nắng nóng kéo dài đến đầu tháng 7.

Tổng thư ký WMO Petteri Taalas cho biết: “Thời tiết cực đoan - hiện tượng ngày càng thường xuyên xảy ra trong điều kiện khí hậu nóng lên - đang có tác động lớn đến sức khỏe con người, hệ sinh thái, nền kinh tế, nông nghiệp, năng lượng và nguồn cung cấp nước. Chúng ta phải tăng cường nỗ lực để giúp xã hội thích nghi với những điều không may đang trở thành điều “bình thường mới”.

Sóng nhiệt, một trong những mối nguy hiểm tự nhiên lớn nhất đã cướp đi sinh mạng của hàng ngàn người mỗi năm. Nhiệt độ tăng cao làm tăng nguy cơ cháy rừng, như đã thấy gần đây ở Canada, quốc gia đã mất hơn 9 triệu ha rừng vào năm 2023 cho đến nay, vượt xa mức trung bình 10 năm là khoảng 800.000 ha. Kết quả là ô nhiễm và khói mù lan rộng khắp vùng Đông Bắc nước Mỹ, ảnh hưởng đến sức khỏe của hàng triệu người.

Nhiệt độ trên mức bình thường, với nhiệt độ thủy ngân tăng hơn 5 độ C trên mức trung bình dài hạn, được dự báo ở khu vực Địa Trung Hải trong 2 tuần tới, cũng như ở nhiều nơi ở Bắc Phi, Trung Đông và Turkiye.

Theo Cơ quan thời tiết quốc gia Mỹ, một đợt nắng nóng lan rộng đang gia tăng ở miền Nam nước này, với nhiệt độ cao có thể xảy ra ở nhiều nơi, thậm chí một số khu vực có thể đạt kỷ lục nhiệt độ mọi thời đại.

Mưa lũ ảnh hưởng đến hàng triệu người ở 4 quốc gia

Bên cạnh nắng nóng gay gắt, mưa lũ cũng đã xảy ra ở nhiều quốc gia trên thế giới. Mưa xối xả và lũ lụt đã khiến hàng chục người thiệt mạng và ảnh hưởng đến hàng triệu người ở Mỹ, Nhật Bản, Trung Quốc và Ấn Độ. Mưa lớn và lũ lụt đã gây ra thiệt hại nghiêm trọng và thiệt hại về người ở một số nơi trên thế giới trong những ngày gần đây.

WMO cho biết Cơ quan Khí tượng Nhật Bản (JMA) đã đưa ra cảnh báo khẩn cấp về mưa lớn đối với các tỉnh Fukuoka và Oita, trên Kyushu, hòn đảo lớn thứ 3 của nước này, cùng với lượng mưa hàng ngày kỷ lục gần đây. Cơ quan này cho biết mưa lớn chưa từng xảy ra như vậy.

Vùng Đông Bắc nước Mỹ, bao gồm bang New York và New England cũng hứng chịu những trận mưa xối xả gây chết người. New York đã ban hành tình trạng khẩn cấp về lũ quét và hơn 4 triệu người ở trong tình trạng báo động lũ lụt vào ngày 11/7.

Tại những nơi khác, lũ lụt ở phía Tây Bắc Trung Quốc khiến 15 người thiệt mạng và ở miền Bắc Ấn Độ, đường sá và cầu cống bị sập, nhà cửa bị cuốn trôi khi mực nước tại các con sông tràn bờ do mưa lớn và lũ lụt theo mùa, cướp đi sinh mạng của hàng chục người.

WMO nhấn mạnh trong khi các nước phát triển đã sẵn sàng ứng phó với các hiện tượng thời tiết cực đoan, tăng cường cảnh báo và quản lý lũ lụt, thì các nước thu nhập thấp vẫn dễ bị tổn thương.

Ông Stefan Uhlenbrook, Giám đốc thủy văn, nước và tầng lạnh của WMO cho biết: “Khi hành tinh nóng lên, chúng ta có thể sẽ chứng khiến các trận mưa ngày càng dữ dội hơn, thường xuyên hơn, dẫn đến lũ lụt nghiêm trọng hơn. Các quốc gia phát triển như Nhật Bản cần hết sức cảnh giác và các nước này cũng đã chuẩn bị rất kỹ lưỡng khi đề cập đến các biện pháp quản lý lũ lụt. Tuy vậy, nhiều nước có thu nhập thấp không có cảnh báo, hầu như không có hệ thống phòng chống lũ lụt và quản lý lũ tổng hợp. WMO cam kết cải thiện tình hình”.

Nguồn: Báo môi trường và tài nguyên số tháng 7/2023